یوسف نصرالله رئیس هیئت داوران یکی از بخشهای حاشیهای کن، برندگان جشنواره کن ۲۰۲۲ در بخش سینهفونداسیون را اعلام کرد؛
برندگان بخش سینه فونداسیون که به فیلمهای کوتاه دانشجویی اهدا میشود ۳۱ همین ماه در پاریس به نمایش درمیآیند. پیش از این بخش هفته منتقدان نیز برندگان خود را معرفی کرده بود و جایزه بزرگ این بخش به «پاکت» ساخته آندرس رامیرز پولیدو رسید. جایزه دوم این بخش نیز به فیلم «بعد از خورشید» ساخته شارلوت ولز اهدا شد.
جایزه هیات داوری کلیسای جهانی جشنواره فیلم کن به فیلم «دلال» ساخته هیروکازو کوره-ایدا اهدا شد.
فیلم «برادران لیلا» روستایی همچنین موفق به کسب جایزه شهروندی کن شد. این دومین سالی است که این جایزه حاشیهای اهدا میشود و سال پیش اصغر فرهادی با «قهرمان» موفق به کسب این جایزه شده بود.
جایزه حاشیهای دیگر جایزه انجمن هنر و مقاله سینمای فرانسه بود که به «مثلث غم» ساخته روبن اوستلوند اهدا شد.
در روزهای اول جشنواره نخلهای طلای افتخاری امسال به فارست ویتاکر و تام کروز اهدا شده بود.
مراسم پایانی هفتادوپنجمین فستیوال کن از ساعت ۲۱.۲۰ دقیقه به وقت تهران و ۱۹ به وقت محلی در کاخ جشنواره کن آغاز شد.
مهمانهای مراسم اختتامیه کن ۲۰۲۲ با عبور از فرش قرمز در مقابل دوربین عکاسان قرار گرفته و پس از گرفتن عکس وارد سالن میشوند.
برخی رسانهها و تلویزیون رسمی جشنواره نیز با بعضی از مهمانها گفتوگوی تصویری انجام میدهند.
با وجود آنکه کرونا هنوز هم در کشورهای اروپایی به طور کامل پایان نیافته اما حاضران در مراسم اختتامیه بدون رعایت کردن پروتکلهای بهداشتی و ماسک حاضر شدند.
فیلم برادان لیلا به کارگردانی سعید روستایی برنده جایزه بزرگ فیپرشی یا فدراسیون بین المللی منتقدان فیلم در جشنواره کن ۲۰۲۲ شد. در پی این موفقیت، روستایی جایزهاش را به مردم داغدیده آبادان تقدیم کرد.
در متن اهدای این جایزه آمده است: «برادران لیلا» به خاطر توانایی کارگردان در خلق داستانی درگیر کننده، دادن بینش عمیق فرهنگی و خلق یک ریزبوم از خانوادهای تحت سیطره پدرسالاری و مردسالاری ناکارآمد این جایزه را دریافت کرده است.
این اولین بار است که «در بخش مسابقه اصلی» یک فیلم ایرانی برنده این جایزه میشود. این جایزه از سال ۱۹۴۶ توسط منتقدین منتخب این انجمن انتخاب میشود.
اریک کوهن منتقد «ایندیوایر» در مقالهای شانس هر یک از ۲۱ فیلم بخش مسابقه اصلی کن را برای تصاحب مهمترین جایزه این دوره یعنی نخل طلا ارزیابی کرده است. او در ابتدای گزارش مفصل خود آورده است: «هیأت داوران هفتادوپنجمین دوره جشنواره کن به ریاست ونسان لندون – که حضور فیلمسازان در آن سنگینی میکند – انتخابهای بسیار زیادی دارد و هر کاری میتواند بکند اما این حدسهای برآمده از بررسی و تجربه هم شروع خوبی است برای رسیدن به برندگان نهایی.»
کوهن نخل طلا را پس از اسکار معتبرترین جایزه سینمایی جهان در صنعت سینما خوانده است ولی گفته که برندهاش بهمراتب کمتر قابل پیشبینی است و هیچ فرمول و حسابوکتاب و پیشبینیای نمیتواند معنا و مفهوم خاصی داشته باشد جز لذت اینجور حدسوگمانها. او مینویسد در تاریخچه این جایزه، هم فیلمهایی چون «اورفه سیاه» (مارسل کامو، ۱۹۵۹)، «زندگی شیرین» (فدریکو فلینی، ۱۹۶۰)، «اینک آخرالزمان» (فرانسیس فورد کوپولا، ۱۹۷۹)، «درخت زندگی» (ترنس مالیک، ۲۰۱۱)، «بادی که در کشتزار جو میوزد» و «من، دنیل بلیک» (هر دو از کن لوچ، ۲۰۰۶ و ۲۰۱۶)، «روبان سفید» و «عشق» (هر دو از میشاییل هانکه، ۲۰۰۹ و ۲۰۱۲) و… دیده میشوند و هم در برخی موارد، نخل طلا به یک استعداد نوظهور اهدا شده است مثل «عمو بونمی که میتواند زندگیهای گذشتهاش را به یاد بیاورد» (آپیچاتپونگ ویراسِتاکول) یا «مربع» (روبن اوستلوند).
نخل طلای کن ۲۰۲۲ به فیلمسازانی با سوابق مختلف و متنوع اهدا شده است اما تا امروز فقط دو زن آن را برنده شدهاند: جین کمپیئن برای «پیانو» و سال گذشته ژولیا دوکورنو برای «تیتان». با اینکه مسئولان مهمترین رویداد سینمایی جهان در تلاش برای غلبه بر نابرابریهای جنسیتی و توجه به اقلیتها در کن هستند اما باز هم میتوان گفت که هر اتفاقی ممکن است. به عنوان مثال، سالی که استیون اسپیلبرگ رییس هیأت داوران بود چند عضو هیأت داوری میخواستند نخل طلا را به درام روسی درخشان «لویاتان» (آندری زویاگینتسف، ۲۰۱۳) بدهند اما در نهایت جایزه به «آبی گرمترین رنگ است» (عبداللطیف کشیش) رسید؛ و سالی که «تونی اردمان» (مارن آده، ۲۰۱۶) فیلم محبوب منتقدان بود، هیأت داوران به ریاست جرج میلر، طبق گزارشها از آن متنفر بود! و برای همین جایزه به «من، دنیل بلیک» (کن لوچ) رسید. سالی هم که پدرو آلمودووار رییس هیأت داوران بود، خودش طرفدار دوآتشه «۱۲۰ تپش در دقیقه» (ربان کامپیلو، ۲۰۱۷) بود اما دیگران همراهیاش نکردند و جایزه به «مربع» رسید. همه اینها نشان میدهد که نمیتوان فرمولی برای توافق داوران هر دوره پیدا کرد و همه چیز در یک لحظه و بر اساس نظر گروهی از سینماگران و تأثیرپذیری احتمالیشان از یکدیگر و شرایط و در کل پیرامونشان روی میدهد. البته سرنخهایی هست که به ما اجازه گمانهزنی درباره برندههای احتمالی هر دوره را میدهد. به عنوان مثال، اغلب هیأت داورانی که بازیگرمحور از کار درمیآیند به سمت فیلمهای احساسیتر و دستیافتنیتر تمایل دارند در حالی که فیلمسازان به قمارهای سینمایی جاهطلبانه توجه نشان میدهند. در این مورد هم اشاره شد که تعداد فیلمسازان از بازیگران در هیأت داوران امسال بیشتر است با اینکه رییس هیأت داوران یک بازیگر است (پیش از ونسان لندون هم قرار بود پنهلوپه کروز رییس این دوره باشد که به خاطر تداخل برنامههایش نتوانست).
اریک کوهن از درام بلژیکی «نزدیک» یا «صمیمی» (Close) به کارگردانی لوکاس دونت به عنوان شانس اول یاد کرده است. این دومین فیلم بلند کارنامه دونت است که سال ۲۰۱۸ با نخستین فیلم خود با نام «دختر» برنده جایزه بخش «نوعی نگاه» شد. او حالا در ۳۰ سالگی میتواند پس از استیون سودربرگ ۲۶ ساله که سال ۱۹۸۹ برای «جنسیت، دروغها و نوار ویدیو» برنده نخل طلا شد به دومین فیلمساز جوانی بدل شود که مهمترین جایزه کن را بهتنهایی به خانه میبرد (لویی مال در ۲۴ سالگی نخل طلا را برای فیلم «جهان خاموش» برنده شد اما آن را با ژاک کوستو کارگردانی کرده بود).
«ایاو» (EO) اثر فیلمساز مؤلف لهستانی یژی اسکولیموفسکی که ۸۴ ساله است و انگار هنوز ذرهای از ذوقش نسبت به جاهطلبی سینمایی کاسته نشده است، از نظر منتقد «ایندیوایر»، دومین شانس کسب نخل طلا است؛ فیلمی که نسخه امروزی «ناگهان بالتازار» روبر برسون به حساب میآید اما با رویکردی غیرمنتظره: داستانی تقریباً بیکلام درباره الاغی که نامش به نوعی در عنوان فیلم حضور دارد.
«حضور» (Showing Up) اولین فیلم کلی رایکارد در بخش مسابقه جشنواره کن است؛ فیلمسازی که یکی از چهرههای برجسته سینمای مستقل امریکا به شمار میرود و پیش از این فیلم با اثر تحسینشدهاش «اولین گاو» (First Cow) درخشیده بود. از نظر اریک کوهن این فیلم که میشل ویلیامز (در چهارمین همکاریاش با رایکارد) نقش اصلیاش را بازی کرده، سومین بخت تصاحب نخل طلا به حساب میآید.
رتبههای چهارم تا دهم نیز بهترتیب از آن این فیلمها شده است: جرمهای آینده (دیوید کراننبرگ)، زمان آرماگدون (جیمز گری)، توری و لوکیتا (برادران داردن)، کارگزار (هیروکازو کورئیدا)، مادر و پسر (لئونور سریل)، تسکین (آلبرت سِرا)، آر.ام.ان. (کریستیان مونجیو) و عزم رفتن (پارک چان-ووک).
اریک کوهن پس از پیشبینی برندگان جشنواره کن از دو فیلم ایرانی بخش مسابقه یعنی «برادران لیلا» (سعید روستایی) و «عنکبوت مقدس» (علی عباسی) بهترتیب به عنوان شانسهای یازدهم و دوازدهم کسب نخل طلا نام برده و درباره آنها نوشته است:
اولین فیلم کارگردان ایرانی سعید روستایی در جشنواره کن (درام جنایی-تبهکاری او با عنوان «متری ششونیم» مورد توجه و تحسین منتقدان قرار گرفت). «برادران لیلا» درامی پیچیده با شخصیتهای متعدد است که داستان خانوادهای سابقاً موفق را روایت میکند؛ خانوادهای که پدر پیرش (سعید پورصمیمی) به این فکر میکند که ثروت خود را بین پنج فرزندش تقسیم کند یا نه. زمان طولانی فیلم و روایت سرراست آن، از شانس تصاحب نخل طلا کاسته است با اینکه توانایی روستایی در تردستی با این همه شخصیت و گرفتن بازیهای باورپذیر و انرژی دائمی که فیلم دارد، آن را تحسینبرانگیز کرده است. البته «برادران لیلا» شانس گرفتن جوایز بازیگری یا حتی فیلمنامه را هم دارد.
کارگردان ایرانی-دانمارکی علی عباسی سال ۲۰۱۸ با فیلم قبلیاش «مرز» برنده جایزه بخش نوعی نگاه شد و حالا دوباره با «عنکبوت مقدس» در کانون توجه و تحسین دستکم گروهی قرار گرفته است. او با نگاهی تشویشبرانگیز سراغ یک داستان جنایی حقیقی در ایران رفته است و ماجرای یک قاتل زنجیرهای به نام سعید حنایی ملقب به «قاتل عنکبوتی» را روایت کرده که پیش از دستگیریاش، شانزده زن خیابانی را در مشهدِ سال ۲۰۰۱ به قتل رساند. فیلم این وقایع را از زاویه دید یک شخصیت زن ژورنالیست ساختگی (با بازی زهرا امیرابراهیمی) دنبال میکند. عباسی فیلم را در اردن فیلمبرداری کرد تا دچار سانسور دولتی نشود؛ موضوعی که در موفقیت فیلم بیتأثیر نبوده و باعث استقبال از آن شده است. با وجود این، روایت سرراست فیلم در این مورد هم از شانس آن برای کسب نخل طلا کاسته است. البته در این خصوص هم میتوان گفت که زهرا امیرابراهیمی از شانس کسب جایزه بهترین بازیگر زن برخوردار است که میتواند بازگشت او را کامل کند و پس از ماجراهایی که در ایران داشت و مجبور به مهاجرت شد، دوباره کارنامه بازیگری او را راه بیندازد.